Bodem- en wateronderzoek Kraaijenbergse Plassen
In 2023 is er water- en bodemonderzoek in de Kraaijenbergse Plassen uitgevoerd. Naar aanleiding van de resultaten van dit onderzoek, vindt er dit jaar op een paar plekken vervolgonderzoek plaats, onder andere in de Heeswijkse Plas.
Wat waren de belangrijkste conclusies van het onderzoek in 2023 en wat wordt nu verder onderzocht?
Hoofdconclusies 2023:
- De waterkwaliteit is in het algemeen goed tot zeer goed.
- De invloed van het Maaswater verschilt per plas. Daardoor zijn er ook verschillen in waterhardheid, fosfaatrijkdom van de bodem (slibvorming en slibafzetting) en voedselrijkdom van het water. Dit is ook bepalend voor de aanwezigheid van (bepaalde soorten) waterplanten.
- Hoe minder Maasinvloed (meer grondwaterinvloed) des te beter de waterkwaliteit (en plantensamenstelling).
- Het gebied kan last krijgen van te veel voedingsstoffen in het water, zoals fosfaat, door aanvoer van sulfaat uit de Maas en het grondwater. Een overmaat aan fosfaat kan leiden tot overmatige algengroei. Daardoor kan zuurstofgebrek in het water ontstaan, wat schadelijk is voor vissen en andere organismen. Dit kan in de zomer gebeuren, indien het water in lagen gescheiden raakt (stratificatie, zie afbeelding).
- De Heeswijkse Plas is mogelijk gevoelig hiervoor, doordat hier veel fosfaatrijk slib voorkomt.
Onderzoek 2024
In 2024 wordt onderzocht in hoeverre stratificatie* en de toename van fosfaat de kwaliteit van het oppervlaktewater beïnvloeden.
Hoofdvragen:
- Treedt er stratificatie op in de Kraaijenbergse Plassen?
- Treedt er op diepte zuurstofloosheid op van de waterlaag?
- Zo ja, is er onderscheid tussen de plassen waar de invloed van de Maas anders is?
- Komt er, als gevolg van eventuele zuurstofloosheid, fosfaat vrij uit de bodem?
- Zo ja, in welke mate heeft dit een effect op de kwaliteit van het oppervlaktewater?
- Is er (op termijn) kans op algenbloei in het najaar, wanneer diep en ondiep gestratificeerd water mengen door een dalende temperatuur?
- Wat valt eventueel te verwachten in de nabije toekomst?
Het hoofdonderzoek vindt plaats in de Heeswijkse Plas en in de plassen bij Beers. Vanaf maart worden maandelijks metingen uitgevoerd op verschillende dieptes (0 tot 30 meter). Onder andere temperatuur, zuurstof, fosfaat en sulfaat wordt gemeten. In maart en augustus worden ook metingen verricht van de waterbodem op 30 meter diepte.
Er wordt ook gekeken naar:
- Het effect van het afsterven van waterplanten in het najaar op het vrijkomen van fosfaat uit de bodem nabij twee stranden.
- Algenontwikkeling in de wijken, o.a. in en rondom De Nielt.
*Stratificatie - wat is dat?
Stratificatie betekent dat het water in lagen gescheiden raakt. Dit gebeurt meestal in de zomer wanneer de bovenste laag water opwarmt. Warm water is lichter dan koud water. De koudere, zwaardere laag water zakt naar beneden. Hierdoor ontstaan er verschillende lagen in het water die niet goed mengen, met warm water boven en koud water onder.
Het koude water op de bodem is zuurstofarm. Daardoor komen er meer voedingsstoffen, zoals fosfaat, vrij uit de bodem.
